Marcin Wynimko

adwokat

Jestem prawnikiem, który lubi biznes i podziwia przedsiębiorczość. Zajmuję się prawem gospodarczym oraz podatkowym. Wierzę, że skuteczne i efektywne doradzanie przedsiębiorcom wymaga nie tylko szerokiej wiedzy prawniczej i pracowitości, ale również zrozumienia działalności i otoczenia w jakim funkcjonują przedsiębiorcy.
[Więcej >>>]

Skontaktuj się

Wytyczne Sądu

Marcin Wynimko12 marca 2020Komentarze (0)

Zgodnie z przepisami, przed wydaniem decyzji podatkowej, fiskus powinien zgromadzić dowody, które w sposób wszechstronny przyczynią się do wyjaśnienia sprawy. Oznacza to, że z akt sprawy podatkowej powinno w sposób przekonujący wynikać na jakich przesłankach organ podatkowy wydał swoją decyzję. Naruszenie tych reguł oznacza, że decyzja była niezgodna z prawem i podlega uchyleniu. Zdarza się, że organy podatkowe zaniedbują swoje obowiązki na tyle, że nawet po upomnieniu przez sąd administracyjny nadal prowadzą postępowanie dowodowe w sposób niedbały. Chciałbym opisać sprawę, z którą borykamy się już dłuższy czas. Po uchyleniu decyzji, wytyczne Sądu Administracyjnego nie zostały wykonane i postępowanie toczy się dalej.

Rys historyczny

W sprawie III SA/Wa 867/19 WSA w Warszawie w całości podzielił stanowisko naszej kancelarii zawarte w skardze. Istota sporu sprowadzała się do ustalenia, czy organ II instancji postąpił zgodnie z normą wynikającą z art. 153 p.p.s.a. Chodziło o to czy dalsze prowadzenie postępowania (po uchyleniu wcześniej decyzji przez WSA) toczyło się w oparciu o określone wcześniej w wyroku wytyczne Sądu Administracyjnego, które były wiążące dla organu. Argumentacja, którą przedstawiliśmy w skardze oparła się na tym, że organy zupełnie je zignorowały.

W przedmiotowej sprawie organ – po uchyleniu jego wcześniejszej decyzji z uwagi na niepełny materiał dowodowy – miał za zadanie przesłuchać świadków oraz dokonać ustaleń w zakresie poczynienia ewentualnych nakładów (ulepszeń) na nieruchomość. DIAS w Warszawie pomimo starań nie uzyskał żadnego nowego materiału dowodowego. Niemniej jednak, bazując na tych samych dowodach co poprzednio, organ II instancji wydał decyzję o tożsamej treści co poprzednio. Jednocześnie dokonał tym razem odmiennej oceny tego samego materiału dowodowego. Dowody te uprzednio, w ocenie WSA były niewystarczające do wydania merytorycznej decyzji. W ocenie WSA w Warszawie taki sposób działania organu stał w oczywistej sprzeczności z dyrektywą wynikającą z art. 153 p.p.s.a. Jednocześnie WSA uznał, że takie prowadzenie postępowania narusza również zasadę wyrażoną w art. 121 § 1 Ordynacji podatkowej, która mówi o prowadzeniu postępowania w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych. Z uwagi na powyższe, WSA w Warszawie po raz drugi uchylił decyzję DIAS w Warszawie nakazując organowi II instancji do zastosowania się do wskazań zawartych w pierwszych wyroku WSA

Wytyczne Sądu Administracyjnego a działania fiskusa

Przykładem takiego nagannego zachowania organów podatkowe była sprawa, w której skutecznie zakwestionowaliśmy postępowanie fiskusa. Co ważniejsze doprowadziliśmy do uchylenia decyzji wymiarowej w podatku VAT. Naszego klienta pozbawiono prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu transakcji zakupu nieruchomości. Fiskus stał na stanowisku, że transakcja być zwolniona z opodatkowania. Zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT, jeżeli transakcja zostanie błędnie potraktowana jako opodatkowana, a w rzeczywistości powinna być potraktowana jako zwolniona z VAT, to kupującemu nie przysługuje odliczenie błędnie wykazanego na fakturze podatku.

Stan faktyczny

Przed zakwestionowaniem prawa do odliczenia organy podatkowe powinny jednak wszechstronnie wyjaśnić sprawę. Oznacza to, że powinny zgromadzić wszystkie dowody, które mogą mieć znaczenie dla sprawy. W przypadku transakcji sprzedaży nieruchomości jedną z kluczowych kwestii są nakłady jakie poniósł sprzedający na nieruchomość będącą przedmiotem transakcji. Poniesienie istotnych nakładów na nieruchomość może doprowadzić do tzw. pierwszego zasiedlenia nieruchomości. W praktyce oznacza to najczęściej konieczność, albo przynajmniej możliwość opodatkowania transakcji. W trakcie postępowania podatkowego podnosiliśmy w imieniu naszego klienta, że ta kwestia musi być wyjaśniona przed wydaniem decyzji. Organ podatkowy miał niestety inne zdanie na ten temat a nasze wnioski miał w nosie. Na szczęście po zaskarżeniu decyzji, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 6 marca 2018 r. (sygn. III Sa/Wa 1319/17) uchylił decyzję i zobowiązał organ podatkowy do wyjaśnienia szczegółowo kwestii nakładów ponoszonych na nieruchomość. Nakazał również przesłuchanie świadków.

Organy sobie, przepisy sobie

Wydawałoby się, że organy podatkowe powinny stosować się czytelnych wskazówek sądu, ale nadzieje okazały się płonne. Wytyczne Sądu Administracyjnego zostały zignorowane przez organy. W ponownym postępowaniu dowodowym organ ograniczył się jedynie do jednokrotnego wezwania świadków do złożenia zeznań. Po otrzymaniu informacji o braku doręczenia wezwań, stwierdził po prostu, że wskazanych przez sąd okoliczności ustalić się nie da i ponownie wydał negatywną dla klienta decyzję. Po ponownym zaskarżeniu, Sąd ponownie uchylił decyzję, wyrokiem z dnia 19 grudnia 2019 r. (sygn. III Sa/Wa 867/19). Sąd słusznie wskazał, że organ podatkowy zlekceważył wytyczne zawarte w pierwszym wyroku uchylającym decyzję. Sąd zauważył chociażby, że organ podatkowy nie sprawdził nawet, czy posiadane przez niego dane adresowe świadków są aktualne, chociaż miał ku temu realne możliwości. Innymi słowy, organ podatkowy w żaden sposób nie wykazał, że podjął się sumiennie wyjaśnienia kwestii, do czego prawomocnie zobowiązał go sąd administracyjny.

Powyższy wyrok jest niestety jednym z wielu przypadków lekceważenia nie tylko prawa przez organy podatkowe, ale również lekceważenia wyroków sądowych. Jest to też jednak iskierka nadziei na to, że sądy administracyjne potrafią obronić podatnika przed nierzetelnym postępowaniem fiskusa.

Sprawa ma jeszcze inne wątki. Przede wszystkim ten, że kontrola toczy się za okres 2012 roku. Natomiast urzędnicy, aby nie dopuścić do przedawnienia zobowiązania wszczęli postępowanie karno skarbowe. Nasz klient podatek wpłacił już w momencie wszczęcia postępowania podatkowego. Wobec tego postępowanie karno skarbowe ewidentnie nosi znamiona działania w złej wierze i ma na celu tylko przedłużenie biegu terminu przedawnienia. Jak oceniać takie zachowanie? Nie jestem przekonany, że jest to przekroczenie uprawnień . Nic nie stoi na przeszkodzie jednak, aby jakiś inny organ to zweryfikował. 🙂