Kiedy następuje przedawnienie zobowiązań podatkowych?

Kiedy następuje przedawnienie zobowiązań podatkowych? Odpowiedź brzmi: po upływie 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku[2][3][5]. Przedawnienie to fundamentalny mechanizm zapewniający stabilność i bezpieczeństwo prawne podatników względem fiskusa, chroniący przed nielimitowaną w czasie możliwością egzekwowania podatków przez organy państwowe[5]. Nowelizacja przepisów wprowadzona od września 2025 r. modyfikuje dotychczasowe zasady, które warto szczegółowo omówić.

Definicja przedawnienia zobowiązań podatkowych

Przedawnienie zobowiązań podatkowych to wygaśnięcie, na mocy prawa, obowiązku podatkowego po upływie ustawowo określonego terminu. W efekcie urząd skarbowy traci możliwość dochodzenia takiego podatku od podatnika. To rozwiązanie zapewnia stabilizację prawnopodatkową, bezpieczeństwo obywateli i jednocześnie mobilizuje organy podatkowe do sprawnego działania w określonych ramach czasowych[5].

Przedawnienie gwarantuje podatnikom ochronę przed nieograniczoną w czasie władzą fiskusa. Powoduje, że po upływie czasu określonego przez przepisy podatkowe zobowiązanie przestaje istnieć, a organy administracji nie mogą już egzekwować długu podatkowego[5].

Kiedy zaczyna się bieg terminu przedawnienia?

Termin przedawnienia zobowiązania podatkowego zawsze liczony jest od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności konkretnej należności podatkowej[2][3][5]. Oznacza to, że nie liczy się moment powstania obowiązku podatkowego, ale dzień, do kiedy należało podatek zapłacić[3].

5-letni okres rozpoczyna swój bieg od 31 grudnia tego roku, w którym minął termin zapłaty podatku. Dzięki temu zarówno podatnik, jak i organ podatkowy mogą w jasny sposób określić, do kiedy przysługuje prawo do dochodzenia należności[3].

Ten sam mechanizm dotyczy m.in. prawa do odliczenia VAT – prawo to również ulega przedawnieniu po 5 latach od końca roku, w którym przypadał termin płatności, a nie od faktycznego dnia jego powstania[2].

Standardowy okres przedawnienia oraz jego wydłużenie

Podstawowy okres przedawnienia zobowiązań podatkowych w Polsce wynosi 5 lat od końca roku, w którym upłynął termin płatności podatku[2][3][5]. Do tego czasu organy podatkowe mają prawo dochodzić należności, prowadzić postępowania i wydawać decyzje związane z danym zobowiązaniem podatkowym.

Od września 2025 roku wprowadzane są istotne zmiany: jeżeli podatnik dokona korekty deklaracji podatkowej w ciągu ostatnich 12 miesięcy przed upływem 5-letniego terminu, okres przedawnienia zostanie automatycznie przedłużony o dodatkowy rok – łącznie do 6 lat[1][4]. To daje organom podatkowym dodatkowy czas na weryfikację prawidłowości rozliczeń po dokonaniu korekt deklaracji przed przedawnieniem[4].

Takie wydłużenie terminu dotyczy każdej zobowiązanej osoby, która dokonuje korekty deklaracji na rok przed końcem pierwotnego okresu przedawnienia, niezależnie od przyczyny samej korekty[4].

Nowelizacja przepisów dotycząca przedawnienia – wrzesień 2025

Od września 2025 r. zniknie możliwość zawieszania biegu terminu przedawnienia w związku z wszczęciem postępowania karno-skarbowego[1][4]. Do tej pory urząd skarbowy mógł przedłużać możliwość dochodzenia zobowiązań podatkowych przez długotrwałe, często instrumentalne wszczynanie tego typu postępowań. Nowe regulacje uniemożliwią takie działania, czyniąc system podatkowy bardziej przewidywalnym i przejrzystym[4].

Wprowadzone rozwiązania proceduralne mają na celu uproszczenie systemu, zwiększenie stabilności prawnej oraz podkreślenie znaczenia właściwego określenia terminu płatności i deklaracji przez podatników[1].

Znaczenie rozliczeń VAT i staranności podatnika

Przedawnienie zobowiązań podatkowych obejmuje nie tylko podatki dochodowe, ale również prawo do odliczenia VAT naliczonego. Prawo do odliczenia przysługuje podatnikowi przez 5 lat od końca roku, w którym wystłułtermin płatności za dany okres VAT. Przekroczenie tego terminu wyklucza możliwość efektywnego rozliczenia VAT[2].

Tym samym podatnicy muszą wykazywać wzmożoną staranność nie tylko wobec bieżących deklaracji, ale i korekt za lata poprzednie oraz monitorować upływające terminy, bo po przedawnieniu nie przysługują już żadne roszczenia względem fiskusa, a odpowiedzialność za rozliczenie spoczywa wyłącznie na podatniku[2].

Konsekwencje przedawnienia dla podatnika i fiskusa

Wygaśnięcie zobowiązania podatkowego wskutek przedawnienia oznacza, że organ podatkowy nie ma już podstaw do żądania od podatnika zapłaty podatku czy odsetek związanych z zaległością podatkową[5]. Przepisy mają charakter gwarancyjny i chronią obywatela przed przewlekłym stanem niepewności prawnej oraz ewentualną nadużycia ze strony organów państwowych[5].

Przedawnienie powoduje także, że postępowania egzekucyjne czy kontrole, które rozpoczną się po upływie ustawowego terminu, nie mogą już skutkować nakazem zapłaty dla podatnika i zostaną umorzone. To zwiększa przewidywalność obrotu gospodarczego i zapewnia równowagę relacji podatnik–państwo[5].

Podsumowanie kluczowych zasad przedawnienia

Zobowiązania podatkowe przedawniają się po 5 latach od końca roku, w którym upłynął termin płatności podatku. W przypadku złożenia korekty deklaracji w ostatnim roku przed upływem przedawnienia, termin ten wydłuża się automatycznie o rok, zgodnie z nowelizacją obowiązującą od września 2025 r.[1][4].

Zniesienie możliwości zawieszania biegu przedawnienia przy postępowaniach karno-skarbowych czyni nowy system bardziej przewidywalnym zarówno dla organów podatkowych, jak i samych podatników, jednocześnie podkreślając znaczenie terminowości i poprawności rozliczeń podatkowych[4][5].

Źródła:

• [1] https://www.podatnik.info/publikacje/przedawnienie-podatkowe-nowe-przepisy-od-wrzesnia-2025-roku,65750d
• [2] https://www.krgroup.pl/przedawnienie-vat-z-koncem-2025-r/
• [3] https://podatki-lokalne.com/2025/09/16/5-lat-i-5-lat-jak-policzyc-prawidlowo-to-przedawnienie-dlaczego-czasami-pracownicy-o-tym-zapominaja-i-przedawniaja-zobowiazania-podatkowe-ktore-przedawnione-nie-sa/
• [4] https://www.inforlex.pl/dok/tresc,FOB0000000000007020264,Czy-to-koniec-instrumentalnych-postepowan-karno-skarbowych-MF-zmienia-przepisy-o-przedawnieniach.html
• [5] https://kancelaria-skarbiec.pl/przedawnienie-zobowiazan-podatkowych-2025/