Kiedy ulga na dziecko nie przysługuje?

Ulga na dziecko to jedna z najczęściej stosowanych preferencji podatkowych w Polsce. Jej celem jest wsparcie rodzin wychowujących dzieci, jednak w określonych przypadkach ulga na dziecko nie przysługuje. Poniżej znajduje się szczegółowa analiza wszystkich sytuacji, w których podatnik nie może skorzystać z tej ulgi podatkowej.

Warunki formalne korzystania z ulgi na dziecko

Prawo do skorzystania z ulgi prorodzinnej przysługuje wyłącznie osobom sprawującym władzę rodzicielską, opiekę prawną lub funkcję rodziny zastępczej nad dzieckiem, a także spełniającym precyzyjnie określone kryteria dochodowe. Podstawę prawną tych zasad stanowi ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wraz z rozporządzeniami wykonawczymi[4][6].

Podstawowym kryterium stanowią zarówno formalna opieka nad dzieckiem, jak i określenie wieku dziecka – ulga dotyczy dzieci małoletnich, a także pełnoletnich uczących się do ukończenia 25. roku życia (jeżeli nie uzyskują wysokich dochodów)[2][4][6]. Ulga nie obejmuje osób, które nie spełniają warunku opieki formalnej lub których dzieci osiągają określone limity dochodowe.

Mechanizm odliczenia polega na zmniejszeniu podatku do zapłaty lub na powodowaniu nadpłaty, którą można odzyskać z urzędu skarbowego[3]. Prawo do ulgi mają osoby spełniające wymogi ustawowe bez względu na wysokość własnego dochodu w przypadku dziecka małoletniego oraz z zachowaniem limitu w sytuacji, gdy dziecko jest pełnoletnie i uczy się[4][6].

Przekroczenie limitu dochodowego przez podatnika

Najczęstszą przyczyną utraty prawa do ulgi na dziecko jest przekroczenie rocznego progu dochodowego przez podatnika[1][2][4]. W 2025 roku limity te wynoszą: 112 000 zł dla osób pozostających w związku małżeńskim lub samotnie wychowujących dziecko, a 56 000 zł dla podatników niepozostających w związku małżeńskim[1][2][4]. Weryfikacja dochodu następuje w zeznaniu rocznym PIT na podstawie osiągniętych przychodów pomniejszonych o koszty uzyskania i składki.

Podatnicy, których dochód przekroczy powyższe limity, nie mają prawa do skorzystania z ulgi bez względu na liczbę wychowywanych dzieci oraz ich wiek[2]. Ma to zastosowanie zarówno do osób samotnych, jak i rodzin, w których oboje rodzice uzyskują wspólnie dochód przewyższający określony limit.

Pod kreską istnieje odrębność przy określaniu statusu samotnego rodzica – limit 112 000 zł dotyczy także osób samotnie wychowujących dziecko, niezależnie od liczby wychowywanych dzieci czy źródła dochodu[1][2][4]. Obowiązek wspólnego rozliczenia i weryfikacji łącznych dochodów dotyczy z kolei małżonków.

Zasada ta jest niezmienna i dotyczy wszystkich podatników opodatkowanych według zasad ogólnych (skala podatkowa)[4]. Wysokość przychodów ma decydujące znaczenie dla prawa do ulgi niezależnie od innych okoliczności.

Dochody pełnoletniego dziecka uczącego się

Kolejnym powodem, dla którego ulga na dziecko nie przysługuje, jest przekroczenie przez pełnoletnie dziecko (kontynuujące naukę do 25. roku życia) rocznego limitu dochodowego wynoszącego 21 371,52 zł w 2025 roku[4][6]. Limit ten dotyczy przychodów ze wszystkich źródeł z wyjątkiem renty rodzinnej i zasiłku pielęgnacyjnego.

Jeśli dochody dziecka uczącego się przekroczą wyznaczoną kwotę, podatnik automatycznie traci prawo do ulgi za cały rok podatkowy, niezależnie od okresu uzyskiwania przez dziecko dochodów czy faktycznego pobierania nauki[4][6]. Dotyczy to zarówno sytuacji stałego, jak i krótkotrwałego przekroczenia limitu.

Odmienność stanowi sytuacja, gdy dziecko otrzymuje rentę socjalną lub zasiłek pielęgnacyjny – wówczas limit dochodowy nie obowiązuje, a rodzic zachowuje prawo do odliczenia ulgi bez względu na wysokość tych świadczeń[6]. Taka regulacja przeciwdziała wykluczaniu osób niepełnosprawnych z prawa do ulgi prorodzinnej.

Bardzo istotna jest samodzielna weryfikacja osiągniętych przez dziecko przychodów. Przekroczenie równowartości 12-krotności miesięcznej renty socjalnej automatycznie uniemożliwia skorzystanie z preferencji podatkowej, nawet jeżeli rodzic spełnia pozostałe warunki[4][6].

Dochody dziecka małoletniego

W przypadku dzieci małoletnich – do ukończenia 18. roku życia – ulga na dziecko przysługuje niezależnie od wysokości dochodów osiąganych przez dziecko, pod warunkiem sprawowania nad nim formalnej opieki[6][8]. Wysokość przychodów dziecka nie powoduje utraty możliwości odliczenia ulgi przez rodzica lub opiekuna prawnego.

Dodatkowo, posiadanie przez małoletnie dziecko dochodu z pracy nie powoduje utraty prawa do preferencji podatkowej, o ile ze strony podatnika nie nastąpi przekroczenie progu dochodowego właściwego dla dorosłego sprawującego opiekę[4]. Dotyczy to wszystkich przypadków, niezależnie od źródła uzyskiwanego przychodu przez niepełnoletniego.

Inne sytuacje wyłączające prawo do ulgi

Brak opieki prawnej, władzy rodzicielskiej lub nieosiągnięcie wskazanego wieku dziecka to również przyczyny utraty prawa do ulgi. Bez faktycznego sprawowania tych funkcji przez podatnika odliczenie nie jest możliwe[4][5]. W praktyce oznacza to, że osoby niemające żadnej formalnej relacji opiekuńczej do dziecka nie mogą korzystać z preferencji.

Również ustalenia rodzinne w przypadku rozwodu, separacji lub pieczy naprzemiennej mają wpływ na sposób rozliczenia ulgi. Może ona zostać podzielona w ustalonych proporcjach lub – przy braku porozumienia – po połowie między rodzicami[5]. Niemniej, w przypadku niespełnienia jakiegokolwiek z podstawowych kryteriów, ulga w całości przepada.

Zasady korzystania z ulgi są aktualizowane każdego roku z uwzględnieniem wysokości limitów kwotowych oraz wartości odliczeń. Jednak podstawowe przesłanki prawa do ulgi pozostają stabilne i obowiązują niezależnie od częstotliwości zmian ustawowych[3][6].

Podsumowanie: kiedy ulga nie przysługuje?

Z prawa do ulgi wyłączeni są przede wszystkim podatnicy przekraczający ustawowe progi dochodowe, jak również ci, których pełnoletnie dziecko uczące się uzyskało przychód większy niż dopuszczalny w danym roku podatkowym[1][2][4][6]. Małoletni osiągający dochód nie wyłączają rodzica z prawa do ulgi, o ile spełnia on wymogi formalne i nie przekracza własnego limitu dochodowego[6][8].

Ulga na dziecko nie przysługuje także wtedy, gdy nie zachodzi jedna z kluczowych okoliczności: sprawowanie opieki formalnej nad dzieckiem, nieosiągnięcie przez dziecko pełnoletniego limitu dochodowego lub przekroczenie przez podatnika ustawowego progu przychodów[4][5][6].

Źródła:

• [1] https://www.infor.pl/twoje-pieniadze/swiadczenia/6855802,od-1100-zl-do-2700-zl-na-kazde-dziecko-rowniez-pelnoletnie-podpowiadamy-co-zrobic-zeby-pieniadze-trafily-na-konta-rodzicow-do-1-kwietnia-2025-r-a-nawet-do-17-marca-2025-r.html
• [2] https://www.pitax.pl/wiedza/mniejsze-podatki/ulga-prorodzinna/
• [3] https://centrumksiegowe.pl/ulga-na-dziecko-prorodzinna-jak-dziala/
• [4] https://www.e-pity.pl/ulgi-odliczenia/ulga-prorodzinna/
• [5] https://www.podatki.gov.pl/pit/ulgi-odliczenia-i-zwolnienia/ulga-na-dziecko/
• [6] https://firmove.pl/aktualnosci/finanse/podatki/co-musisz-wiedziec-o-uldze-na-dziecko-w-2025
• [7] https://www.pit.pl/ulga-prorodzinna/
• [8] https://www.gov.pl/web/gov/skorzystaj-z-ulgi-podatkowej-na-dziecko